Doğumdan 1-2 saat sonra anne engel olan bir durum yoksa ayağa kaldırılmalıdır.Bu kabızlığı ve idrar torbası ile ilgili sorunları azaltmakta ve hareketsizliğe bağlı toplar damarlar içinde kan pıhtılaşmasını önlemektedir.Ancak bu anneler ağır işlerden kaçınmalıdırlar.
Doğum Sonrası Beslenme
Emziren bir annenin günlük besin gereksinimi 2600-2800 kcaldir. Proteinli gıdalar, meyve, sebze, süt ve süt ürünleri ile günde 4 litre su tüketilmelidir.
Doğum sonrası kabızlığı önlemek için ağızdan bol sıvı alınmalı, posalı gıdalar tüketilmeli ve gerek görülürse doktorların vereceği kabızlığı önleyici ilaçlar kullanılmalıdır.
Doğum sonrası hasta mobilize olur olmaz banyo yapabilir.Tercihen ayakta durur pozisyonda yıkanılmalıdır. Banyo sonrası sezaryen kesi yeri ve epizyotomi hattı temiz ve kuru tutulmalıdır.
Doğum Sonrası Perine Bakımı
Tuvalet ihtiyacı giderildikten sonra temizlik önden arkaya yapılmalı epizyotomi varsa bu bölgeye temastan kaçınmaya büyük özen gösterilmelidir.İlk birkaç gün antiseptik solusyonlar kullanılmalıdır. Epizyotomiden 1-2 saat sonra perineye buz torbası konması ödem ve ağrıyı azaltabilir.Doğumdan 24 saat sonra perineye sıcak ve ıslak kompres uygulaması büyük rahatlama sağlar. Lokal uygulamalara rağmen ağrı devam ediyorsa bebeğe zararlı olmayan parasetamol türü ağrı kesiciler doktorların tavsiye ettiği şekilde kullanılabilir.
Doğum Sonrası Cinsel İlişki
Doğum sonrası kadınların yaklaşık %50’sinde üçüncü haftadan itibaren cinsel arzu başlar.Başarılı bir doğum ve epizyotomiden sonra istenirse cinsel ilişkiye 6. haftadan itibaren başlanabilir. Altıncı haftadan önce ilİşkiye başlayan kadınların %50 sinde disparoni (ilişki sırasında ağrı) görülebilir ve bir yıla kadar bu devam edebilir.
Doğum Sonrası Meme Bakımı
Doğumdan hemen sonra mümkünse yarım saat içerisinde bebek anne tarafından emzirilmelidir.Emzirme her iki meme için sıra ile yapılmalı, emzirme öncesi ve sonrası memeler ve özellikle meme uçları ılık su ile temizlenmelidir.Emzirme ilk iki hafta süresince günde 8-10 kez yapılmalıdır.Emzirme sütün gelmesini sağlamakla birlikte memede sütün birikerek memede gerginlik ve ağrı yapmasına engel olur.Meme başı çatlakları için doktorların tavsiye edeceği krem ve pomadlar kullanılabilir.Meme uçları çok küçük veya içe çekik ise ve bu nedenle bebek ememiyorsa silikon meme başları kullanılabilir veya süt steril kaplara sağılarak bebeğe biberonla verilir. Sütün artanı buz dolabında saklanır.
Angorjman
Doğumdan sonra ilk hafta içinde görülen memede damarların kanla birikimine bağlı genişlemesi ve memede sütün aşırı birikimi sonucu ağrı ve sişlikle kendini gösteren bir durumdur. Bebek sık aralıklarla emzirilerek sütün boşaltılması sağlanmalıdır. Parasetamol türü ilaçlar,soğuk baskı uygulaması yapılabilir. Gerektiğinde elle veya elektrikli pompalar ile süt boşaltılmalıdır.
Prof. Dr. Cansun Demir
Kadın Hastalıkları – Doğum ve Perinatoloji Uzmanı